
O czym może decydować 16-latek?
27 października, 2021O czym może decydować 16-latek? Nie jest jeszcze pełnoletni, ale ma już część praw. Czy obejmują one takie możliwości jak podejmowanie decyzji o pójściu do pracy? Czy 16-latek może już założyć swoje konto bankowe? Jakie jeszcze inne prawa przysługują człowiekowi w tym wieku?
Kiedy dziecko nabywa różne prawa?
O prawach dziecka mówi się zdecydowanie rzadziej niż w przypadku praw człowieka, co nie oznacza, że niepełnoletnie osoby ich nie mają. O prawach dziecka można się szczegółowo dowiedzieć po wglądzie w rozmaite akty ustawodawcze, takie jak Kodeks Cywilny, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy cz Kodeks Karny. Istotną granicą jest 13 rok życia, gdy małoletni nabywa znacznie więcej praw niż wcześniej.
Oczywiście kilkuletnie dzieci nie są na tyle dojrzałe i ukształtowane emocjonalnie, aby móc w pełni decydować o swoim życiu, ale mają prawo np. do życia w rodzinie, dostępu imienia, nazwiska, obywatelstwa, opieki zdrowotnej i edukacji, a także do ochrony przed szkodliwymi działaniami i praktykami, typu działania wojenne. O prawach dziecka zaczęto szerzej mówić jednak dopiero pod koniec XVIII wieku, a pierwsze poświęcone im dokumenty sporządzono w pierwszej połowie XX, zatem nie jest to przykład nad wyraz długiej historii.
Rodzice powinni znać prawa dziecka nawet wówczas, gdy traktują je dobrze niezależnie od przepisów prawa. 16-latek już w liceum może bowiem załatwiać sam wiele spraw i na własną rękę odkrywać zasady rządzące światem dorosłym. Nie chodzi tu tylko o zamawianie przez internet, pozostawianie w domu na noc czy robienie zakupów w szkolnym sklepiku. Warto przyjrzeć się konkretnym kwestiom, o których może decydować 16-latek.
Czy 16-latek może sam decydować o pójściu do pracy?
Wielu 16-latków korzysta z możliwości zarobku i pracuje w czasie wakacji czy dorywczo w trakcie trwania roku szkolnego. Ma znacznie lepsze sposoby zarobku niż dzieci. Zgodnie z art. 200 Kodeksu Pracy osoby będące w wieku 16 lat mogą zostać zatrudniane na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac. Są to takie zawody, których wykonywanie nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego oraz nie koliduje z wypełnianiem obowiązków edukacyjnych. Formą zatrudnienia może być także umowa zlecenia i umowa o dzieło.
W Kodeksie nie jest zawarta informacja, aby pracodawca wymagał od 16-latka otrzymania zgody rodzica lub opiekuna na podjęcie pracy. Profilaktycznie warto jednak taką deklarację przygotować. Przepisy precyzują natomiast, że na pracę osoby poniżej 16 roku życia musi wyrazić zgodę jego rodzic, opiekun lub inny przedstawiciel ustawowy.
Wszystko to nie dotyczy jednak pomocy rodzinie czy udziału w praktykach organizowanych przez szkołę. Dodatkowo w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym znajduje się lista prac, przy których 16-latek nie może być zatrudniony.
Konto bankowe 16-latka tylko za zgodą rodziców
Skoro 16-latek może pracować, to oznacza, że ma prawo do zarobku. Podobnie jak dla niejednego dorosłego, również dla niego wygodnym rozwiązaniem byłoby gromadzenie swoich funduszy na koncie bankowym. Czy możliwe jest posiadanie go przez 16-latka? Jak najbardziej, niemniej przy zakładaniu będzie musiał okazać zgodę rodziców lub opiekunów prawnych. Założenie konta dla nastolatka wiąże się zatem z wizytą w oddziale banku wraz z rodzicami.
Wiele banków charakteryzuje posiadanie oferty kont osobistych skierowanych do osób, które ukończyły 13 lat. Osoba nieletnia nie może być jednak pełnoprawnym klientem banku, a jej działania w związku z posiadanym kontem są wyraźnie ograniczone. Oczywiście nic nie zmienia tu posiadanie dowodu osobistego dla dziecka. Nie będzie mogła przykładowo wziąć pożyczki, a wszelkie inne zmiany dotyczące posiadanego już konta muszą zostać dokonane przy wyrażeniu zgody przez rodziców lub opiekunów prawnych. Może jednak swobodnie dysponować posiadanymi przez siebie oszczędnościami.
Czy rodzice mają prawo do pieniędzy z konta 16-latka?
Warunkiem otwarcia rachunku dla nastolatka jest zgoda jego rodzica lub opiekuna prawnego. Podobnie jest w przypadku korzystania przez niego z karty płatniczej. Rodzic jako pełnomocnik nieletniego może np. zmienić limity obowiązujące na koncie osobistym, dane adresowe czy wypowiedzieć umowę rachunku osobistego dla nastolatka w trybie natychmiastowym.
A czy ma prawo do korzystania z pieniędzy konta dziecka? Z pewnością nie jest w stanie zrobić tego w ramach bankowości elektronicznej. Może na bieżąco kontrolować wydatki nastolatka oraz mieć wgląd w historię konta. Nie wykona jednak operacji przelewu pieniędzy. Aby to uczynić, konieczne jest udanie się do oddziału bankowego.
Zarząd rodziców nad majątkiem osoby poniżej 18 roku życia nie oznacza jednak, że mogą zabierać mu pieniądze zarobione w pracy od 16 roku życia czy przekazane w formie darowizny. Jeżeli jednak odkładają pieniądze dla dziecka na osobnym koncie oszczędnościowym, założonym na siebie, dziecko nie ma do nich żadnych szczególnych praw.