Od ilu lat dziecko może decydować, z kim chce mieszkać?

Wbrew powszechnemu mniemaniu, dziecko może decydować, z kim chce mieszkań, tylko w jednym przypadku — gdy ukończy 18 lat i staje się pełnoletnie. Wcześniej jego zdanie też może się jednak liczyć, czy to w oczach rodziców (jeżeli dziecko chce się uczyć z dala od domu), czy w oczach sądu (decydującego o przyznaniu praw rodzicielskich).

W jakim wieku dziecko może zdecydować, z kim chce zamieszkać?

Ogólnie rzecz biorąc, dziecko może zdecydować, z kim chce zamieszkać, dopiero po ukończeniu 18 roku życia. Nie mają tu znaczenia standardowe kamienie milowe w nabywaniu ograniczonych praw przez małoletnich, czyli przekroczenie 13 roku życia oraz ukończenie 16 roku życia, gdy dziecko może już nawet iść do pracy. Dopóki nie stanie się pełnoletnie, nie ma prawa decydowania, z kim chce zamieszkać.

Dotyczy to nie tylko sytuacji, gdy rodzice się rozwodzą. Dziecko przed ukończeniem 18 roku życia nie może samo się wyprowadzić, chociażby z powodu niezgody na panujące zasady w domu dla nastolatków. Nawet jeżeli miałoby pieniądze na wynajęcie mieszkania lub znalazło dach nad głową u przyjaciół, nadal potrzebuje do tego zgody rodziców oraz opieki osób dorosłych. To popularne rozwiązanie w przypadku uczniów z mniejszych miejscowości, które decydują się na mieszkanie w bursach oraz internatach.

Kto decyduje o tym, z kim dziecko zamieszka?

O tym, z kim zamieszka dziecko, decydują oczywiście rodzice. Kiedy jednak dochodzi między nimi do rozwodu i separacji, mogą mieć odmienne zdanie dotyczące tego, co będzie dla dziecka najlepszym rozwiązaniem. W wielu przypadkach o miejscu zamieszkania osoby niepełnoletniej musi więc zadecydować sąd. Robi to na podstawie Art. 107. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w myśl której przy braku porozumienia sąd rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Podczas podejmowania decyzji, sądy biorą pod uwagę wiele czynników, takich jak zdolność rodziców do zapewnienia dziecku bezpiecznego i stabilnego środowiska, ich relacje z dzieckiem, zdolności wychowawcze, sytuację finansową oraz inne czynniki, które mogą wpłynąć na dobro dziecka. Ostateczna decyzja sądu zależy od indywidualnych okoliczności każdej sprawy i jest podejmowana zawsze z myślą o najlepszym interesie dziecka.

Kiedy sąd bierze pod uwagę zdanie dziecka?

Nie oznacza to jednak, że zdanie dziecka kompletnie się nie liczy. Rozpoznanie jego najlepszego interesu zakłada również zapytanie go o zdanie. Sąd zawsze powinien przeprowadzić rozmowę z dzieckiem, jeśli jest ono zdolne do wyrażenia swojego stanowiska w danej sprawie. W praktyce oznacza to, że jeśli dziecko ma wystarczający stopień dojrzałości, aby zrozumieć konsekwencje swojego wyboru, to jego opinia będzie brana pod uwagę.

Warto jednak podkreślić, że może być ono tylko jedną z przesłanek, ale w żaden sposób nie jest dla sądu wiążące. Jeżeli prowadzący sprawę uzna, że dziecko chce trafić do jednego z rodziców z nieodpowiednich pobudek, z pewnością nie będzie tak chętny do uznania opinii dziecka za istotną. Może być tak na przykład w przypadku braku zainteresowania wybranego przez dziecka rodzica jego sprawami, pozostawiania 15-latka w domu na noc, pozwalania na wszystko i kompletnego rozpieszczania, bez żadnej odpowiedzialności.

Chociaż nastolatek może uznać taką sytuację za perfekcyjną, w oczach sądu nie będzie ona równoznaczna z zapewnieniem dziecku najlepszych możliwych warunków rozwoju i opieki.